Dzień Polarny 2025 - Toruń, 17.03.2025

Wykłady 2025

Powitanie i wręczenie nagród 10.45-11.15

Wykład 1 11.15 - 12.00

Ireneusz Sobota - „50 lat Stacji Polarnej UMK na Svalbardzie, z zanikającymi lodowcami w tle”

Lodowce znikają na naszych oczach, a ich cofanie się to nie tylko lokalny problem, ale także globalne wyzwanie. Na Spitsbergenie, największej wyspie Svalbardu, lodowce pokrywają 57% powierzchni, lecz w regionie Kaffiøyry, gdzie działa Stacja Polarna UMK, ich zasięg zmniejszył się o blisko 50%.

Stacja Polarna UMK, świętująca w tym roku swoje 50-lecie, to nie tylko miejsce badań, ale także nasz Dom daleko od domu – przestrzeń, która łączy naukową pasję z życiem w jednej z najbardziej surowych części świata. Na granicy świata, w cieniu zanikających lodowców, naukowcy zmagają się z nieprzewidywalną przyrodą, doświadczając zarówno niesamowitych przygód, jak i codziennych wyzwań.

Szczeliny lodowcowe, jazda skuterem po zamarzniętym morzu, sztormy, spotkania z niedźwiedziami polarnymi czy tęsknota za bliskimi to tylko fragment życia w 50-letniej historii toruńskiej bazy. Prezentacja przybliży historię Stacji, wyniki badań, krajobrazy Svalbardu i codzienność życia w Arktyce. To opowieść o miejscu, które stało się drugim domem – pełnym piękna, niebezpieczeństw i niezapomnianych chwil, udokumentowanych zdjęciami i opowieściami autora, badającego regiony polarne od 28 lat.

Ireneusz Sobota - glacjolog, hydrolog, badacz polarny, kierownik Katedry Hydrologii i Gospodarki Wodnej na Wydziale Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMK. OD wielu lat kierownik Stacji Polarnej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika na Spitsbergenie, a także dyrektor Centrum Badań Polarnych UMK w Toruniu. Autor kilkudziesięciu prac naukowych z zakresu glacjologii, hydrologii, kriologii i innych nauk geograficznych. Brał udział w 38 wyprawach naukowych na Spitsbergen, których większości był kierownikiem, jak również w inne rejony świata, m.in. dwukrotnie do Stacji im. H. Arctowskiego w Antarktyce. Wśród lodowców spędził ponad 5 lat swojego życia. Jego pasją jest poznawanie lodu w każdej jego postaci. W swoich badaniach naukowych szczególnie zainteresowany jest prowadzeniem badań związanych z wszelkiego rodzaju zjawiskami lodowymi występującymi w przyrodzie. Szczególnie fascynują go śnieg, lodowce i lądolody oraz wieloletnia zmarzlina, a przede wszystkim problemy związane ze współczesnymi zmianami kriosfery. Można powiedzieć, że jego drugim domem jest Arktyka, gdzie co roku spędza kilka tygodni.

Wykład 2 12.15 - 13.00

Agata Goździk – „Arktyka - papierek lakmusowy zmian klimatu”

Trend ocieplenia w Arktyce jest ponad dwukrotnie wyższy niż średnia światowa w ostatnich dziesięcioleciach. Na Spitsbergenie, gdzie znajduje się Polska Stacja Polarna Hornsund, zmiany są największe w całej Arktyce. Utrata lodu morskiego wzmacnia trend ocieplenia, ponieważ powierzchnia oceanu pochłania więcej ciepła słonecznego niż powierzchnia śniegu i lodu. Jak to wpływa na planetę? Czy musimy się martwić lodem topniejącym tysiące kilometrów od nas? Kolejnym zagrożeniem związanym ze zmianą klimatu oraz Arktyką jest rozmarzająca wieloletnia zmarzlina. Rozmarzająca materia organiczna zaczyna się rozkładać, a do atmosfery uwalniane są dodatkowe gazy cieplarniane. W ten sposób rozmarzanie wieloletniej zmarzliny przyspiesza zmiany klimatyczne i staje się niebezpieczne dla całej planety.

Agata Goździk – geofizyczka i edukatorka, kierownik Działu Komunikacji Naukowej i Promocji w Instytucie Geofizyki PAN, koordynatorka ogólnopolskich i międzynarodowych projektów edukacyjnych (EDUSCIENCE, EDU-ARCTIC, ERIS, EDU-ARCTIC2, ODYSSEY, BRITEC, EDU-ARCTIC.PL)

--

Wykład 3 13.15 - 14.20

Tomasz Karasiewicz - „Mój pierwszy raz ze Svalbardem”

Mimo, że bywał w wielu miejscach na świecie, to na Svalbard trafił pierwszy raz i to latem w zeszłym roku w ramach projektu HarSval. Mało tego w jednej wyprawie miał okazję zobaczyć wiele miejsc ponieważ uczestniczył w rejsie badawczym zaplanowanym głównie po wschodniej części archipelagu. Mógł się przekonać jak zmienne, ciekawe i dynamiczne jest środowisko tych wysp za kręgiem polarnym. Jak to jest, że całą dobę jest widno. Z przyjemnością podzieli się swoimi wrażeniami z opłynięcia największej wyspy Svalbardu czyli Spitsbergenu, jak i z lądowań na innych wyspach archipelagu.

Tomasz Karasiewicz - pracuje na stanowisku profesora i kieruje Katedrą Geomorfologii i Paogeografii w Instytucie Nauk o Ziemi i Środowiska na Wydziale Nauk o Ziemi i Gospodarki przestrzennej UMK w Toruniu. Jest geomorfologiem a na co dzień zajmuje się zagadnieniami zmian środowiska, które miały miejsce w niedawnej przeszłości geologicznej, wykorzystując metody geochemiczne, paleobotaniczne i paleozoologiczne. Interesuje się zagadnieniaami związane z geoturystyką oraz geozagrożeniami szczególnie takim jak wulkany i wulkanizm. Pracuje również nad ochroną przyrody.